Podręcznik

Akacja

Akacja

Aloes zwyczajny

Aloes zwyczajny

Babka lancetowata

Babka lancetowata

Bażyna czarna

Bażyna czarna

Chaber bławatek

Chaber bławatek

Cytryniec chiński

Cytryniec chiński

Czarnuszka siewna

Czarnuszka siewna

Czarny bez

Czarny bez

Czerwona koniczyna

Czerwona koniczyna

Czystek

Czystek

Dzika róża

Dzika róża

Dziurawiec zwyczajny

Dziurawiec zwyczajny

Fiołek trójbarwny

Fiołek trójbarwny

Głóg

Głóg

Hibiskus

Hibiskus

Jeżówka elektryczna

Jeżówka elektryczna

Kminek zwyczajny

Kminek zwyczajny

Kocanka piaskowa

Kocanka piaskowa

Kolendra siewna

Kolendra siewna

Koper włoski

Koper włoski

Ostryż długi (kurkuma)

Ostryż długi (kurkuma)

Lipa

Lipa

Łopian większy

Łopian większy

Macierzanka piaskowa

Macierzanka piaskowa

Mak lekarski

Mak lekarski

Melisa lekarska

Melisa lekarska

Mięta pieprzowa

Mięta pieprzowa

Morszczyn pęcherzykowaty

Morszczyn pęcherzykowaty

Morwa biała

Morwa biała

Opuncja figowa

Opuncja figowa

Pokrzywa zwyczajna

Pokrzywa zwyczajna

Rumianek pospolity

Rumianek pospolity

Skrzyp polny

Skrzyp polny

Stokrotka pospolita

Stokrotka pospolita

Szałwia lekarska

Szałwia lekarska

Wierzba biała

Wierzba biała

Żeń-szeń właściwy

Żeń-szeń właściwy

Kminek zwyczajny
Powrót do listy

Kminek zwyczajny

(Carum carvi L.)

Kminek zwyczajny znany jest również pod nazwami: kminek lekarski, kmin polny, hanyż czy karolek. Jest on rośliną dwuletnią z rodziny selerowatych (Apiaceae), występującą w Europie, Azji, północnej Afryce. W Polsce kminek jest uprawiany na plantacjach czy przydomowych ogrodach, ale można go spotkać w formie zdziczałej także na łąkach, pastwiskach, miedzach i przydrożach.

Jak wygląda kminek zwyczajny – jedna z najstarszych roślin użytkowych znanych ludzkości?

Kminek w pierwszym roku wzrostu tworzy przyziemną rozetę z liści oraz wytwarza gruby korzeń, natomiast w drugim roku wydaje nagą, pustą w środku łodygę wysoką na około 80 cm. Liście kminku zwyczajnego są pierzastosieczne i ogonkowe, a  jego małe kwiaty zazwyczaj są białe, choć można niekiedy spotkać kminek o różowej barwie kwiatów. Kwitnie on w maju i czerwcu, a jego owocem jest wydłużona rozłupka.

Kminek należy do powszechnie uprawianych roślin zielarskich.

Surowcem leczniczym kminku są jego owoce. Zbioru owoców kminku dokonuje się w drugim roku wzrostu roślin. Kminek należy do surowców olejkowych, dzięki czemu jest bardzo często wykorzystywany w ziołolecznictwie. Oprócz olejku eterycznego zawiera także flawonoidy, białko, tłuszcze, błonnik, garbniki oraz witaminy i sole mineralne.

We współczesnym lecznictwie owoce kminku mają przede wszystkim działanie rozkurczowe i wiatropędne

Owoce kminku swoim działaniem obejmują przede wszystkim przewód pokarmowy, drogi żółciowe, wątrobę i nerki. Działają rozkurczowo na mięśnie gładkie żołądka i jelit, a także regulują dopływ żółci do dwunastnicy i wspomagają wydzielanie soku żołądkowego. Kminek wpływa znakomicie na pobudzenie apetytu i lepsze trawienie, ułatwiając przyswajanie składników pokarmowych i usuwając stany skurczowe w przewodzie pokarmowym. Hamuje także procesy fermentacyjne w jelitach. W związku z tym stosowany jest na wiele dolegliwości trawiennych, takich jak: wzdęcia, odbijanie, kolki jelitowe, bóle brzucha czy brak apetytu.

Na co jeszcze pomagają napary z kminku i jakie ma on zastosowanie w aromaterapii?

Napary z kminku można również stosować zewnętrznie na stany zapalne skóry.  W aromaterapii z powodzeniem wykorzystywany jest olejek kminkowy. Stosuje się go przede wszystkim do masażu, kąpieli i kompresów.  Z kolei inhalacje przygotowane z olejku łagodzą dolegliwości nosa i gardła w okresach przeziębienia lub przy alergii.

Te niepozorne nasiona kryją w sobie niezwykły smak i aromat

Nasiona kminku mają lekko piekący smak i intensywny aromat, za który odpowiada olejek eteryczny zawierający karwon i limonen. Są powszechnie stosowaną przyprawą. Używa się ich w całości do różnego rodzaju wyrobów piekarniczych i cukierniczych bądź w formie zmielonej, do sałatek, past i serów. Za przyprawę mogą służyć również młode liście kminku. Ze względu na specyficzny smak i zapach kminku, nie każdy go lubi, ale chyba każdy z nas spotkał go w wielu potrawach na naszych stołach. Kminek często dodawany jest do: ziemniaków, kapusty, buraków, mięsa, ryb, różnego rodzaju serów, zup i sosów. Z kolei olejek kminkowy jest powszechnie wykorzystywany w przemyśle spożywczym i służy do aromatyzowania konserw czy sosów.

Owoce kminku znaleziono już w neolitycznych osadach na terenie obecnych Niemiec i Szwajcarii, a w Polsce pierwsze ślady pojawiły się w średniowieczu.

Owoce kminki znaleziono w północnych Niemczech w wykopaliskach osad palowych pochodzących z okresu neolitu, co świadczy, że kminek od dawna jest znany jako roślina użytkowa. W Polsce używano kminek już od okresu Piastów. Był on wymieniany w kapitularzach Henryka Pobożnego. A później znajdujemy także wzmiankę o nim na listach cen przypraw miasta Gdańsk z 1410.