Podręcznik

Akacja

Akacja

Aloes zwyczajny

Aloes zwyczajny

Babka lancetowata

Babka lancetowata

Bażyna czarna

Bażyna czarna

Chaber bławatek

Chaber bławatek

Cytryniec chiński

Cytryniec chiński

Czarnuszka siewna

Czarnuszka siewna

Czarny bez

Czarny bez

Czerwona koniczyna

Czerwona koniczyna

Czystek

Czystek

Dzika róża

Dzika róża

Dziurawiec zwyczajny

Dziurawiec zwyczajny

Fiołek trójbarwny

Fiołek trójbarwny

Głóg

Głóg

Hibiskus

Hibiskus

Jeżówka elektryczna

Jeżówka elektryczna

Kminek zwyczajny

Kminek zwyczajny

Kocanka piaskowa

Kocanka piaskowa

Kolendra siewna

Kolendra siewna

Koper włoski

Koper włoski

Ostryż długi (kurkuma)

Ostryż długi (kurkuma)

Lipa

Lipa

Łopian większy

Łopian większy

Macierzanka piaskowa

Macierzanka piaskowa

Mak lekarski

Mak lekarski

Melisa lekarska

Melisa lekarska

Mięta pieprzowa

Mięta pieprzowa

Morszczyn pęcherzykowaty

Morszczyn pęcherzykowaty

Morwa biała

Morwa biała

Opuncja figowa

Opuncja figowa

Pokrzywa zwyczajna

Pokrzywa zwyczajna

Rumianek pospolity

Rumianek pospolity

Skrzyp polny

Skrzyp polny

Stokrotka pospolita

Stokrotka pospolita

Szałwia lekarska

Szałwia lekarska

Wierzba biała

Wierzba biała

Żeń-szeń właściwy

Żeń-szeń właściwy

Wierzba biała
Powrót do listy

Wierzba biała

(Salix alba L.)

Wierzba biała, określana też jako wierzba srebrna, pospolita czy wierzbina, pochodzi z rodziny wierzbowatych (Salicaceae). Rośnie przy drogach, nad rzekami i stojącymi zbiornikami wodnymi. Spotkamy ją na obszarze Środkowej i Południowej Europy, na północy Afryki, na zachodzie Azji, a nawet w Ameryce Północnej.

Wierzba biała jest jednym z 30 gatunków wierzb rosnących w Polsce.

Wierzba jest to drzewo dorastające do 25 metrów wysokości. Jej kora jest barwy brunatnej lub żółtawoszarej, a młode i zwisające gałązki mają barwę oliwkową lub oliwkowo-brunatną. Liście mają kształt lancetowaty o brzegach piłkowanych, są pod spodem owłosione, a z wierzchu łysiejące. Nazwa „wierzba biała” wzięła się właśnie z tego gęstego, białawego, „kutnerowatego” (określa się tak gęste, poplątane włoski) owłosienia młodych liści.

Kora, gałązki i liście wierzby białej były bardzo cennymi surowcami zielarskimi w medycynie ludowej.

Najlepszy czas na pozyskanie gałązek to okres od marca do lipca, natomiast korę pozyskuje się z 2-3 letnich gałązek ścinanych wiosną, zanim rozwiną się liście i kwiaty, które tworzą tzw. „kotki”. Zebrana kora powinna mieć kształt rurek, które następnie suszy się w suszarniach o dobrym przewiewie lub na słońcu. Liście wierzby zbiera się w czerwcu i w lipcu.

W tradycyjnej medycynie ludowej stosowano wierzbę w przypadku gorączki i innych stanów określanych jako „gorąco” w organizmie. Stosowano wtedy liście, gałązki i korę. Świeżymi liśćmi wierzby okładano też czoło przy bólach głowy – i to z dobrym skutkiem. Korę wierzby wykorzystywano dawniej także do leczenia reumatyzmu.

Ekstrakt z wierzby posiada szereg właściwości kosmetycznych

Ekstrakty z kory wierzby bardzo chętnie stosowane są w kosmetyce. Dzięki zawartości cennych składników (głównie kwasu salicylowego) poprawiają kondycję skóry poprzez jej nawilżenie i wygładzenie. Wykazują także działanie tonizujące i łagodzące podrażnienia skóry. Preparaty z ekstraktem z wierzby białej, dzięki właściwościom oczyszczającym, sprawdzą się w pielęgnacji cery tłustej i trądzikowej. Efekt odmładzania, nawilżania i wygładzania skóry wspomagają także obecne w ekstraktach kwasy fenolowe (np. kwas kawowy). Przetwory z kory wierzby mogą służyć do płukania włosów przy łupieżu tłustym oraz do okładów na skórę przy schorzeniach bakteryjnych i wirusowych, jak również łojotoku.

We współczesnym lecznictwie używa się wyłącznie kory wierzby białej, która zawiera w sobie wiele substancji aktywnych wspierających organizm.

Kora wierzby zawiera glikozydy fenolowe (głównie salicynę i jej pochodne), garbniki, olejek eteryczny, sole mineralne, kwasy (w tym kwas salicylowy) i flawonoidy. Glikozydy fenolowe (głównie salicyna) w kwaśnym środowisku żołądka przechodzą w kwas salicylowy (czyli popularną aspirynę).

Kora wierzby to roślinna aspiryna.

Ze względu na skład i właściwości preparaty z kory wierzby nazywane są „roślinną aspiryną”.

Kwas salicylowy zawarty w wierzbie ma działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, a także przeciwreumatyczne. We współczesnym lecznictwie kora wierzby znajduje więc zastosowanie przede wszystkim w schorzeniach reumatycznych, nieżytach jelit i chorobach układu pokarmowego, nerwobólach, stanach pobudzenia nerwowego i chorobach przebiegających z podwyższoną temperaturą ciała. Wierzba działa również moczopędnie, przyspieszając usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii z organizmu oraz wspomaga usuwanie piasku i drobnych kamieni z dróg moczowych. Zewnętrznie w postaci okładów stosowana jest na rany i wrzody oraz do kąpieli przy nadmiernym poceniu się.

Jaki związek z powstaniem przemysłu farmaceutycznego ma wierzba biała?

Już w starożytności Egipcjanie i Grecy doceniali właściwości lecznicze wierzby. Jednak dopiero w XIX wieku, francuski badacz Leroux wyekstrahował z wierzby związek, który nazwał „salicylem” – był to kwas salicylowy. W 1859 roku wyprodukowano go syntetycznie, a pod koniec stulecia (1897 rok) otrzymano jego mniej drażniącą i przyjemniejszą w smaku pochodną - kwas acetylosalicylowy, który od tej pory zaczęto produkować i sprzedawać pod nazwą aspiryny! To właśnie był początek przemysłu farmaceutycznego na świecie.