Podręcznik

Akacja

Akacja

Aloes zwyczajny

Aloes zwyczajny

Babka lancetowata

Babka lancetowata

Bażyna czarna

Bażyna czarna

Chaber bławatek

Chaber bławatek

Cytryniec chiński

Cytryniec chiński

Czarnuszka siewna

Czarnuszka siewna

Czarny bez

Czarny bez

Czerwona koniczyna

Czerwona koniczyna

Czystek

Czystek

Dzika róża

Dzika róża

Dziurawiec zwyczajny

Dziurawiec zwyczajny

Fiołek trójbarwny

Fiołek trójbarwny

Głóg

Głóg

Hibiskus

Hibiskus

Jeżówka elektryczna

Jeżówka elektryczna

Kminek zwyczajny

Kminek zwyczajny

Kocanka piaskowa

Kocanka piaskowa

Kolendra siewna

Kolendra siewna

Koper włoski

Koper włoski

Ostryż długi (kurkuma)

Ostryż długi (kurkuma)

Lipa

Lipa

Łopian większy

Łopian większy

Macierzanka piaskowa

Macierzanka piaskowa

Mak lekarski

Mak lekarski

Melisa lekarska

Melisa lekarska

Mięta pieprzowa

Mięta pieprzowa

Morszczyn pęcherzykowaty

Morszczyn pęcherzykowaty

Morwa biała

Morwa biała

Opuncja figowa

Opuncja figowa

Pokrzywa zwyczajna

Pokrzywa zwyczajna

Rumianek pospolity

Rumianek pospolity

Skrzyp polny

Skrzyp polny

Stokrotka pospolita

Stokrotka pospolita

Szałwia lekarska

Szałwia lekarska

Wierzba biała

Wierzba biała

Żeń-szeń właściwy

Żeń-szeń właściwy

Melisa lekarska
Powrót do listy

Melisa lekarska

(Melissa officinalis)

Melisa lekarska (syn. rojownik, pszczelnik, matecznik) jest rośliną wieloletnią z rodziny jasnotowatych. Pochodzi z regionów śródziemnomorskich Europy, zachodniej Azji i północnej Afryki.  W Polsce uprawiana jest na  terenie niemal całego kraju.

W Polsce melisa uprawiana jest na specjalnych plantacjach zielarskich, a także przez pszczelarzy.

Nazwa rośliny pochodzi od greckiego słowa melissa, co znaczy pszczoła, wskazując na jej wysokie właściwości miododajne. Melisa lekarska wyróżnia się silnym, bardzo przyjemnym cytrusowym zapachem, który wabi pszczoły, a także działa uspokajająco na te owady – nie bez powodu mel w języku łacińskim oznacza miód. Świeżym zielem pszczelarze nacierają nowe ule, co ma ułatwić zagnieżdżenie  się w nich młodego roju, stąd  ludowe nazwy „rojownik” czy „pszczelnik”.

Melisa jest byliną dorastającą do 60-100 cm wysokości. Liście melisy są jasnozielone, grubo-karbowano-ząbkowane i silnie unerwione. Kwiaty, kwitnące od czerwca do września, mogą być białe, żółtawe lub jasnoróżowe, ale zawsze kształtem przypominające serca.

Melisa lekarska – moc spokoju.

Melisa należy do roślin olejkowych i w zależności od warunków uprawy oraz terminów zbiorów zawartość olejku eterycznego w liściach melisy mieści się w przedziale 0,02-0,3%. Oprócz olejku liście melisy zawierają też garbniki, flawonoidy, gorycze, śluzy czy cenne kwasy fenolowe.

Olejek eteryczny wykazuje cenne właściwości uspokajające, poprawia fizyczne i psychiczne dobre samopoczucie, ułatwia odprężenie organizmu oraz wpływa korzystnie na spokojny sen.  Napary z melisy warto więc  pić  w stanach ogólnego pobudzenia nerwowego, rozdrażnienia  i uczucia niepokoju, bezsenności oraz związanych z nimi zaburzeniach rytmu serca i pracy przewodu pokarmowego.

Melisa jest  rośliną o wielu różnorodnych zastosowaniach, dlatego tak chętnie stosowana jest do dzisiaj.

Napary z  melisy zwiększają wydzielanie  soku żołądkowego i żółci, a co za tym idzie, ułatwiają trawienie i poprawiają apetyt.  Działają także rozluźniająco i przeciwskurczowo, zmniejszając  napięcie mięśni gładkich jelit i dróg żółciowych wywołujących ból, a czasem kolkę. Działa także lekko moczopędnie i wiatropędnie. Melisa stosowana jest też zewnętrznie  w postaci okładów łagodzących urazy, obrzęki, podrażnienia czy ból po ukąszeniach owadów.

Melisę warto używać również w kuchni

W naszych kuchniach świetnie sprawdzi się melisa w formie świeżo drobno posiekanych, młodych liści. Warto dodać je m.in. do sałatek, majonezu, drobiu czy wieprzowiny, aby nadać im niesamowitego aromatu. Liście melisy można również stosować jako dodatek do sałatek owocowych, galaretek, kremów, napojów, a także wina – czy to nie brzmi pysznie?

Melisa jest wykorzystywana w przemyśle kosmetycznym, jako składnik maseczek i płynów tonizujących.

Melisa jest źródłem naturalnych przeciwutleniaczy, które hamują formowanie się wolnych rodników, zapobiegając tym samym procesom starzenia się skóry. Dlatego też przetwory z melisy są stosowane w kosmetykach o działaniu przeciwstarzeniowym. Ekstrakty z melisy wykazują także właściwości przeciwzapalne i łagodzące, które często wykorzystywane są w kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji skóry wrażliwej i delikatnej, a także cery trądzikowej.  Olejek eteryczny z melisy  stosowany jest także w aromaterapii, do masażu, kąpieli czy inhalacji.

Melisa lekarska w obiektywie historii

W mitologii greckiej imię Melisa nosiła jedna z nimf. Została ona zamieniona przez Zeusa w pszczołę za swoją nachalność. Po jej śmierci z owada wyrosła aromatyczna roślina. W Hiszpanii uprawę melisy zapoczątkowali Arabowie. W okresie średniowiecza jej uprawa rozpowszechniła się w ogrodach przyklasztornych (zwłaszcza benedyktynów i karmelitów) i wtedy też trafiła również do Polski.